Ý nghĩa của chiếc bánh sinh nhật
Bạn đã bao giờ tự hỏi, tại sao bánh sinh nhật thường có hình tròn chứ không phải hình chữ nhật, tam giác hay ngũ giác ? Và tại sao lại thường thắp nến và nguyện cầu để những ước mơ trở thành hiện thực ? Hãy cùng tìm hiểu và khám phá những bí mật thú vị này nhé !
Lịch sử ra đời
Trong văn hóa phương Tây, bánh sinh nhật là món tráng miệng được dùng trong bữa tiệc sinh nhật. Bánh thường được trang trí với tên của người chủ bữa tiệc sinh nhật có kèm theo lời chúc mừng. Ngoài ra, người ta còn cắm trên bánh một số ngọn nến bằng số tuổi hiện tại của người tổ chức sinh nhật để cầu mong nó mang lại may mắn. Bánh sinh nhật thường là loại bánh gateaux mềm và hương vị được ưa thích nhất là chocolate.
Nhiều chuyên gia cho rằng, nguồn gốc của chiếc bánh sinh nhật bắt đầu từ thời cổ đại. Chiếc bánh khi đó rất khác với ngày nay. Người ta cũng cho rằng từ “cake” (chiếc bánh) xuất hiện từ thế kỷ 13 và xuất phát từ từ “kaka” theo tiếng Na Uy cổ.
Nhiều ý kiến cho rằng, phong tục làm bánh sinh nhật có từ Hy Lạp cổ đại, khi cư dân nơi đây thường làm bánh ngọt hoặc bánh mỳ hình tròn để cúng tiến tại đền thờ nữ thần Artemis – thần Mặt Trăng. Tuy nhiên một số học giả lại tin rằng truyền thống làm bánh sinh nhật bắt nguồn từ nước Đức thời Trung Cổ. Chiếc bánh mỳ ngọt ở thời kỳ đó được làm mô phỏng theo hình dáng Đức Chúa hài đồng còn thôi nôi được quấn trong tã để mừng ngày sinh của Chúa. Về sau người ta bắt đầu làm bánh mừng sinh nhật cho các em bé gọi là Kinderfest. Người Đức cũng làm một loại bánh đặc biệt khác gồm nhiều tầng gọi là Geburtstagorten. Cũng theo các nhà nghiên cứu ẩm thực, chính những người Hy Lạp cổ đại là những người đầu tiên tạo ra kĩ thuật làm bánh.
Vào khoảng thế kỷ 17, người châu Âu đã đạt được những bước tiến mới đáng kể trong kỹ thuật làm bánh.Những chiếc bánh mới cũng có hình tròn và được phủ một lớp kem bên trên. Điều này có được là nhờ sự phát triển trong công nghệ chế tạo lò nướng, khuôn chế biến thực phẩm và đường tinh luyện. Khuôn bánh được làm làm bằng gỗ hoặc kim loại, đặt trên chảo phẳng để định dạng bánh.
Đầu tiên người ta đun sôi hỗn hợp đường, lòng trắng trứng và hương vị để tạo nên lớp kem phủ. Sau đó kem được đổ lên trên bánh và rồi bánh lại được đặt vào lò nướng. Sau khi lấy ra, lớp kem nguội đi nhanh chóng và trở thành một lớp phủ như lớp băng cứng, bóng loáng. Cũng vì thế, vào thời Nữ hoàng Victoria cai trị, bánh xốp với lớp kem phủ rất được người dân yêu thích. Đến giữa thế kỷ 19 thì nó trở thành loại bánh mà chúng ta biết ngày nay. Lúc này, hương vị và tạo hình của nó trở nên mới mẻ và hiện đại hơn nhờ sử dụng bột mỳ trắng tinh luyện và dùng bột nướng thay cho bột ủ men.
Tại sao bánh sinh nhật lại có hình tròn ?
Từ khi tạo ra lần đầu tiên cho đến ngày nay, trải qua nhiều thay đổi về màu sắc, hương vị nhưng người ta vẫn “thủy chung” với bánh sinh nhật hình tròn. Các học giả lý giải nguyên nhân từ lý do tôn giáo và kỹ thuật làm bánh. Những người Hy Lạp gắn hình dáng tròn của bánh với nữ thần Mặt Trăng – Artemis. Họ thậm chí còn thắp nến lên bánh để làm cho nó sáng lung linh như mặt trăng.
Lại có ý kiến cho rằng từ thời cổ đại người ta làm bánh hình tròn để biểu trưng cho vòng quay thời gian qua các năm. Những chiếc bánh hình tròn được ưa thích vì chúng đại diện cho vòng tuần hoàn của tự nhiên mà cụ thể nhất là nó mang hình dáng của mặt trời và mặt trăng.
Lý do về kĩ thuật là bởi những chiếc bánh chúng ta biết tới ngày nay xuất phát từ bánh mỳ. Vào thời cổ đại bánh được làm bằng tay. Theo đó chúng được nặn theo hình dáng những quả bóng tròn và được nướng trong lò hoặc trong những chiếc chảo đáy nông. Đến lúc bánh chín thì chúng có hình dạng tròn như chúng ta vẫn thấy. Ngày nay người ta có thể làm những chiếc bánh với thật nhiều hình dáng và kích thước khác nhau nhưng chủ yếu vẫn là hình tròn.
Truyền thống thắp nến trên bánh sinh nhật
Người Hi Lạp cổ cho rằng việc cắm nến lên bánh sinh nhật là để tôn thờ Nữ thần Mặt trăng ở đền thờ Arthemis và làm cho hình ảnh chiếc bánh “lung linh” trông giống như mặt trăng. Do đó người Hi Lạp thường dùng nến màu vàng nhạt cắm xung quanh chiếc bánh để khi thắp, ánh nến sẽ phủ màu vàng trong bánh giống như mặt trăng tròn, phù hợp với các nghi lễ thờ Nữ thần Mặt trăng.
Người Đức khi xưa lại tin rằng nến thắp trên bánh sinh nhật là tín hiệu truyền cảm hình ảnh “ánh sáng của sự sống”. Do đó người Đức đã cắm 1 cây nến cỡ lớn ở giữa chiếc bánh sinh nhật để “ánh sáng sự sống” này toả ra rực rỡ, lung linh.
Nhiều nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng, tục lệ cắm nến trên bánh sinh nhật có gốc rễ xa xưa từ Công giáo, khi những tín đồ của Công giáo cho rằng, để có thể đến với Chúa thì cần ánh sáng tỏa ra từ những ngọn nến. Họ cũng nhấn mạnh rằng thắp nến lên bánh sinh nhật cũng là để Chúa hiểu thấu người cầu nguyện của chủ nhân lễ sinh nhật.
Ngày nay, ngọn nến và những lời cầu nguyện cũng trở thành những điều không thể thiếu trong mỗi buổi lễ sinh nhật. Và cũng từ đấy, nhiều niềm tin và quan niệm mới xuất hiện và ngày một phát triển, lan truyền.
Chẳng hạn có nhiều người cho rằng phải thắp số ngọn nến lên bánh sinh nhật bằng với số tuổi của chủ nhân lễ mừng sinh nhật, và nếu chủ nhân chỉ 1 lần thổi có thể làm tắt toàn bộ số nến thì người đó sẽ may mắn suốt năm hoặc lời cầu nguyện của họ sẽ trở thành hiện thực. Ngược lại, nếu không thể thổi tắt nến trên bánh sinh nhật thì có nghĩa là lời cầu nguyện của chủ nhân sẽ không linh nghiệm.
Truyền thống này cũng được cho là xuất phát từ thời Hy Lạp cổ. Khi đó người ta thắp nến trên bánh làm cho nó sáng lung linh như mặt trăng để đưa đến đền thờ Artemis. Một số học giả lại tin rằng khói từ ngọn nến sẽ mang những điều ước của họ lên với các vị thần trên trời. Những người khác cho rằng truyền thống này bắt nguồn từ nước Đức. Ở đó người ta có truyền thống cắm một ngọn nến to ở giữa chiếc bánh để biểu tượng cho “ánh sáng cuộc đời”.
Ở nước Anh vào thời Trung Cổ người ta cũng thường cho những vật mang tính biểu tượng như đồng xu, nhẫn, và cái đê (dùng khi khâu vá) vào trong bột làm bánh. Họ tin rằng những ai tìm thấy đồng xu thì sẽ giàu có còn những người không may tìm thấy cái đê thì sẽ không thể kết hôn được. Người tìm thấy chiếc nhẫn tức là được tiên đoán trước sẽ sắp sửa kết hôn. Thậm chí đến ngày nay người ta vẫn còn theo phong tục này và họ để những vật trang trí nhỏ, đồng xu giả, những chiếc kẹo nhỏ trong bánh.
Nếu chiếc bánh bị rơi khi đang nướng thì có nghĩa đó là điềm xấu và báo hiệu trước một năm tồi tệ cho người chủ bữa tiệc.
Ngày nay, chủ nhân của bữa tiệc sinh nhật sẽ thầm ước một điều trước khi thổi tắt nến với niềm tin rằng thổi tắt hết nến trong một hơi có nghĩa là điều ước sẽ thành hiện thực và họ sẽ có một năm may mắn. Một vài nơi người ta còn quệt lên tên của người ở trên bánh trước khi cắt bánh để cầu mong may mắn.
(Sưu tầm)
